ñéååâ îöååú ìàåø úô÷éãé äàãí ááøàùéú ôø÷ à' åá' [1]/ éò÷á âð÷

à. îöååú äãåçåú ùáú

ãáø úîåä áäìëåú ùáú äåà, ùîöã àçã äï ëä çîåøåú òã ùäîçìì ùáú çééá ñ÷éìä, åùîåîø ìùáú äåà îåîø ìëì äúåøä ëåìä (òéøåáéï ñè:), åàéìå îöã ùðé éù îöååú øáåú äãåçåú àåúï. ìîùì:

1. òáåãú ä÷øáðåú áîùëï ãåçä ùáú. îúåëä, éù ôòåìåú äãåçåú ùáú òì àó ùàôùø ìòùåúï àçø ùáú:

"úðéà, àîø øáé ùîòåï: áÉà åøàä ëîä çáéáä îöååä áùòúä, ùäøé ä÷èø çìáéí åàáøéí åôãøéí ëùøéí ëì äìéìä åàéï îîúéðéí ìäí òã ùúçùê" (ôñçéí ñç:).

"...éëåì ìä÷èéøï ëì äìéìä åàó òì ôé ëï àéï îîúéðéï ìäí òã ùúçùê àìà îçììéðï ùáú òìéäï" (øù"é).

2. áøéú îéìä áæîðä ãåçä ùáú. ìùéèú øáé àìéòæø äéúø æä ëåìì àôéìå îëùéøéí ìîéìä ùàôùø äéä ìäëéï àåúí ìôðé ùáú. åàó ëùäí øçå÷éí îäîöååä òöîä, ëâåï, "ëåøúéí òöéí ìòùåú ôçîéí ìòùåú áøæì" (ùáú ÷ì.). éúéøä îæàú, àôéìå ëùàôùø ìòùåú äëðåú àìå òì éãé ùéðåé, ãäééðå áìé çéìåì ùáú, ìà îùðéðï ìéä åîçììéðï àú äùáú (òééï øéèá"à ùáú ÷ì. ã"ä åáñëðä).

3. "ìåìá åëì îëùéøéå ãåçéï àú äùáú - ãáøé ø' àìéòæø" (ùáú ÷ìà:).

4. "ñåëä åëì îëùéøéä ãåçéï àú äùáú - ãáøé ø' àìéòæø" (ùí).

5. "îöä åëì îëùéøéä ãåçéï àú äùáú - ãáøé ø' àìéòæø" (ùí).

6. "ùåôø åëì îëùéøéå ãåçéï àú äùáú - ãáøé ø' àìéòæø" (ùí).

7. "òì ùðé çåãùéí îçììéï àú äùáú - òì ðéñï åòì úùøé. àé àîøú áùìîà æîðéï îìà æîðéï çñø, îùåí äëé îçììéðï. àìà àé àîøú ìòåìí çñø, àîàé îçììéðï? îùåí ãîöååä ì÷ãù òì äøàééä" (øàù äùðä ë.). éåöà, ùàó ëùéãåò ìáéú ãéï îúé çì øàù çåãù, òãééï îçììéï ùáú ëãé ì÷ééí îöååú ÷éãåù òì ôé øàééä [2].

îãåò îöååú àìå ãåçåú ùáú, ùìëàåøä çîåøä îäï [3]? àé àôùø ìúøõ ùàéñåø îìàëú ùáú äåà ø÷ òì îìàëä ùäéà ìöåøê äàãí åìà òì îìàëä ùäéà ìöåøê âáåä [4], ùäøé àéï öåøê âáåä éåúø îáðééï äîùëï, åìà ø÷ ùäåà àéðå ãåçä ùáú, àìà äåà äî÷åø ùîîðå ìåîãéí àéæä îìàëåú àñåøåú áùáú! ìäìï ðøàä ùáðééï äî÷ãù äåà ùåøù äàéñåø ùì îìàëú ùáú.

áîàîø æä ðöéò ãøê ìñéååâ îöååú äúåøä ìôé úåëðï äøåçðé. ðøàä ùîöååú äúåøä ðåáòåú îï äúô÷éãéí äùåðéí ùì äàãí äîúåàøéí ááøàùéú ôø÷ à' åáôø÷ á'. òîéãä òì îùîòåú ääáãìéí áéï äúô÷éãéí, îôéöä àåø òì ðåùàéí øáéí ä÷ùåøéí ìîöååú, ëåìì äúåôòä ùì îöååú äãåçåú ùáú. âøòéï äâéùä òåìä îôùåèå ùì î÷øà. äøçáú äâéùä òåìä îúåê äáðúí ùì çæ"ì áîöååú ùåðåú.

á. ôø÷ à' îåì ôø÷ á' ááøàùéú - äâãøåú ùåðåú ùì úô÷éã äàãí áòåìí

áñôø áøàùéú àðçðå îåöàéí ùðé úéàåøéí ùì äáøéàä, åáëì àçã îäí úàåø ùåðä ùì áøéàú äàãí. äøá ñåìåáééö'é÷ áñôøå "àéù äàîåðä" ëåúá ùääáãìéí áéðéäí îöáéòéí òì ùðé èéôåñéí ùåðéí ùì äàãí, åìëì àçã îäí éù úô÷éã àçø áòåìí.

ááøàùéú ôø÷ à' îñåôø ùäàãí ðáøà áöìí à-ìäéí. úô÷éãå äåà ìùìåè òì äòåìí. áãøê æå äåà îåöéà àú äãîéåï ùáéðå ìáéï ä÷á"ä îï äëåç àì äôåòì.

"åéàîø à-ìäéí ðòùä àãí áöìîðå ëãîåúðå åéøãå áãâú äéí åáòåó äùîéí åááäîä åáëì äàøõ åáëì äøÆîÆù äøÉîù òì äàøõ. åéáøà à-ìäéí àú äàãí áöìîå áöìí à-ìäéí áøà àåúå æëø åð÷áä áøà àúí. åéáøê àúí à-ìäéí åéàîø ìäí ôøå åøáå åîìàå àú äàøõ åëáùËäÈ åøãå áãâú äéí åáòåó äùîéí åáëì çéä äøÉîÆùÒÆú òì äàøõ" (à', ëå-ëç).

äñéôåø ùì áøéàú äàãí ááøàùéú ôø÷ á' îöáéò òì ä÷ùø äàéðèéîé ùéù áéï äàãí ìáåøàå:

"åééöø ä' à-ìäéí àú äàãí òôø îï äàãîä åéôç áàôéå ðùîú çééí åéäé äàãí ìðôù çéä" (á', æ).

äôñå÷éí îãâéùéí àú äåôòúå äîîùéú ùì ä÷á"ä áúåê äâï [5]. úô÷éã äàãí àéðå ìäéåú éåöø àå ùåìè, àìà "åéèò ä' à-ìäéí âï áòãï...åé÷ç ä' à-ìäéí àú äàãí åéðÄçäå áâï òãï ìòáãä åìùîøä". îùåí ùäâï äåà î÷åí ùì äúâìåú ä', ëúåöàä îúô÷éãéí àìå äàãí îú÷øá ìà-ìäåú [6].

â. áðééï äîùëï òì éãé òí éùøàì î÷áéì ìáøéàú äòåìí òì éãé ä÷á"ä

îöéðå î÷åøåú øáéí áôùåèå ùì î÷øà åáîãøù äîòéãéí, ùáðééï äîùëï òì éãé òí éùøàì, ãåîä ìáøéàú äòåìí òì éãé ä÷ãåù áøåê äåà [7]. îñôø ä÷áìåú áéï áðééï äîùëï ìáøéàú äòåìí îåáàåú òì éãé äøá áøåéàø áñôøå ôø÷é îåòãåú (ëøê à òîåã 33):

"îùåí ëê àúä îåöà, ùäàîåø ááøéàú äòåìí åàøõ àîåø âí áîìàëú äîùëï. ëé 'ä' áçëîäéñã àøõ ëåðï ùîéí áúáåðä áãòúåúäåîåú ðá÷òå' (îùìé â', éè-ë); åàó áöìàì äéä éåãò ìöøó àåúéåú ùðáøàå áäï ùîéí åàøõ; åàó äåà îìà 'øåç àìäéí áçëîä áúáåðä åáãòúåáëì îìàëä' (ùîåú ì"à, â; ùí ì"ä, ìà). åëàùø äùìéí ä' àú áøéàú äòåìí, ðàîø: 'åéøà à-ìäéí àú ëì àùø òùä åäðä èåá îàã' (áøàùéú à', ìà); åìùåï ãåîä ðàîø âí áñåó îòùä äîùëï: 'åéøà îùä àú ëì äîìàëä åäðäòùå àúä ëàùø öåä ä' ëï òùå' (ùîåú ì"è, îâ). åéù ä÷áìä âí áéï äìùåðåú äîñôøéí òì òöí ñéåí äîìàëä. ááøéàú äòåìí ðàîø: 'åéëìå äùîéí åäàøõ åëì öáàí, åéëì à-ìäéí áéåí äùáéòé îìàëúåàùø òùä' (áøàùéú á', à-á); åëòéï æä ðàîø áä÷îú äîùëï: 'åúëìëì òáåãú îùëï àäì îåòã... åéëìîùä àú äîìàëä'(ùîåú ì"è, ìá; î', ìâ). åìùåï áøëä îñééîú àú ùúé äîìàëåú äàìä: 'åéáøê àìäéí àú éåí äùáéòé' (áøàùéú, á', â) - 'åéáøê àúí îùä' (ùîåú ì"è, îâ). åää÷áìä ùáéï áøéàú äòåìí ìáéï ä÷îú äîùëï ðéëøú âí áëê, ùùúéäï ÷øåéåú 'îìàëä': ëê áôøùú åéëåìå, åëê áôøùú ô÷åãé áî÷åîåú ìà îòèéí".

âí äîãøù (úðçåîà, ô÷åãé á') àåîø:

"ìîä äåà àåîø 'ä' àäáúé îòåï áéúê åî÷åí îùëï ëáåãê' (úäéìéí ë"å, ç)? áùáéì ùù÷åì ëðâã áøéàú äòåìí. ëéöã? ááøàùéú ëúéá: 'áøàùéú áøà à-ìäéí àú äùîéí åàú äàøõ' (áøàùéú à', à), åëúéá: 'ðåèä ùîéí ëéøéòä' (úäéìéí ÷"ã, á). åáîùëï îä ëúéá, 'åòùéú éøéòÉú òæéí' (ùîåú ë"å, æ)...".

ôøùú äîùëï ðñîëä áúåøä ìôøùú äùáú, åìôé äàîåø ìòéì ñîéëåú æå îåáðú: ëùí ùùáúå ùì ä÷á"ä äéà ñéåí áøéàú äòåìí, ëê ùáú äàãí äéà ñéåí "áøéàú äòåìí" äàðåùéú [8]. éåöà ìôé æä ùäîöååú äîåôéòåú áçì÷ äùðé ùì ñôø ùîåú îàôùøåú ìðå ìîîù àú äôåèðöéàì ùì öìí à-ìäéí áúåëðå: òì éãé áðééï äîùëï å÷éåí äùáú ùàçøéå, àðçðå îéãîéí ìä÷á"ä áôòéìåéåúéå äáñéñéåú áéåúø, åòì éãé ëê àðå îâùéîéí àú äúô÷éã ùðéúï ìàãí áñéôåø äáøéàä äøàùåï ááøàùéú ôø÷ à'. øòéåï æä îñáéø îãåò äîìàëåú äàñåøåú áùáú ðìîãåú îäôòåìåú ùðòùå ááðééï äîùëï. ùëï ëùí ùáùáú ôñ÷ ä÷á"ä îáøéàú äòåìí, ëê âí àðå áùáú ðôñé÷ îäîìàëåú ááðééï äîùëï ùäï "áøéàú äòåìí" ùìðå [9]. ìéîåã äìëä îñîéëú äôøùéåú - ôøùú ùáú åôøùú äîùëï [10], àéðå ãøùä áìáã, àìà îéåñã òì ôùè áäáðú ñãø äôøùéåú.

ã. äî÷ãù - çæøä ìâï òãï

ëùí ùäîöååú áçì÷ äùðé ùì ñôø ùîåú î÷áéìåú ìáøàùéú ôø÷ à', ëê éù âí ñéîåëéí ìëê ùòáåãú äîùëï î÷áéìä ìçéé äàãí ááøàùéú ôø÷ á'. øùéîä àøåëä ùì ä÷áìåú ìùåðéåú åøòéåðéåú áéï äôñå÷éí ùîúàøéí àú âï òãï åàú òáåãú äî÷ãù, ðîöàú áñôø òì áéú äî÷ãù ùì éäåùò áøîï, áîàîøå ùì âåøãï ååéðäééí [11] - åáñôøå ùì â'åï ìáéðñåï -."Zion and Sinai" äí âí îáéàéí î÷åøåú òùéøéí áçæ"ì äîùååéí àú äî÷ãù ìâï òãï (ò"ù). ðáéà ëàï ëîä îääåëçåú ùìäí, òí ëîä äåñôåú, äòåìåú îúåê äôñå÷éí òöîí:

1. ëøåáéí îåôéòéí áúð"ê áä÷ùø ùì âï òãï åî÷ãù [12].

2. úô÷éãé äàãí áâï òãï äí "ìòáãä åìùîøä" (áøàùéú á', èå). äôòîéí äéçéãåú áúð"ê, çåõ îâï òãï, ùîéìéí àìå îåôéòåú áéçã, äï áî÷ãù, á÷ùø ìúô÷éãé äëäðéí åäìåééí ùí: òééï áîãáø â', æ; â', ç; ç', ëå; é"ç, ä.

3. "áòãï âï à-ìäéí äééú ëì àáï é÷øä îñëúê àãí ôèãä åéäìí úøùéù ùäí åéùôä ñôéø ðôê åáø÷ú..." (éçæ÷àì ë"ç, éâ).

îöã úåëï åä÷ùø äôñå÷éí, ðøàä ùáôñå÷éí àìä øåîæ äðáéà òì äî÷ãù. áôñå÷ îåôéòåú úùò îúåê ùúéí òùøä àáðé äàôåã ùì äëäï äâãåì. áôñå÷ éã îãåáø òì "ëøåá îîùç äñåëê..." äîæëéø àú ëøåáé äî÷ãù åúô÷éãí: "åäéå äëøåáéí ôåøùé ëðôéäí ñåëëéí áëðôéäí..." (ùîåú ë"ä, ë). äî÷åí ùáå ðîöà "âï òãï à-ìäéí" äåà "áäø ÷åãù à-ìäéí" (ôñå÷ éã), äð÷øà "î÷ãùê" (ôñå÷ éç).

3. äåôòúå ùì ä' áâï - "åéùîòå àú ÷åì ä' à-ìäéí îúäìê áâï ìøåç äéåí..." (áøàùéú â', ç). åáî÷ãù - "åàäéä îúäìê áàäì åáîùëï" (ùî"á æ', å-æ), "åðúúé îùëðé áúåëëí... åäúäìëúé áúåëëí åäééúé ìëí ìà-ìäéí" (åé÷øà ë"å, éà - éá) [13].

4. áàîöò ñéôåø âï òãï îúåàøéí äðäøåú äéåöàéí îâï òãï (áøàùéú á', é- éã). îä îùîòåúí ùì äðäøåú åîä äöåøê ìôøèí [14]? âí áî÷ãù äîúåàø áéçæ÷àì îåöàéí îéí äðåáòéí îúåëå: "åÇéÀùÑÄáÅðÄé àì ôúç äáéú åäðä îéí éåöàéí îúçú îôúï äáéú ÷ãéîä ëé ôðé äáéú ÷ãéí..." (éçæ÷àì î"æ, à). ÷ééí ãîéåï ðåñó - áéçæ÷àì äôñå÷ îãâéù ùäîéí éåöàéí î÷ãí, åäëðéñä ìâï òãï äéà î÷ãí (áøàùéú â', ëã). éù øîæ ìäùååàä æå áéï âï òãï ìî÷ãù áúäìéí ì"å, è: "éÄøÀåÀéËï îãùï áéúê åðçì òÂãÈðÆéêÈúù÷í". îäîùê äôø÷ áéçæ÷àì, åîæëøéä ôø÷ é"ã, áå îåôéò úéàåø ãåîä, øåàéí ùîéí îáéàéí çééí åúé÷åï ìòåìí, åùáàåúå æîï, "åäéä ä' ìîìê òì ëì äàøõ áéåí ääåà éäéä ä' àçã åùîå àçã" (æëøéä é"ã, è). îúéàåøéí àìå éåöà, ùáàçøéú äéîéí, äòåìí òúéã ìçæåø ìîöá äàéãéàìé ùì âï òãï [15].

6. äôñå÷éí îãâéùéí ùáëðéñúí ùì àäøï åáðéå ìàäì îåòã áéîé äîéìåàéí, äí ìà ìáùå àú áâãéäí áòöîí, àìà îùä äìáéù àåúí (ùîåú ë"è, åé÷øà ç'). áâï òãï ä÷á"ä äìáéù àú àãí åçåä ááâãéí îéåçãéí. ìùåï äôñå÷éí îòéãä òì ä÷áìä æå: "åéòù ä' à-ìäéí ìàãí åàùúå ëúðåú òåø åéìáùí" (áøàùéú â', ëà), åáùîåú ë"ç, î-îà: "åìáðé àäøï úòùä ëúðú... åäìáùú àúí àú àäøï àçéê åàú áðéå...".

7. áâï òãï ðîöà òõ äãòú èåá åøò. äàãí î÷áì öå ìà ìàëåì îîðå. àé öéåú ìöå âåøí îéúä (áøàùéú á', èæ-éæ).

á÷ùø ìîöååú äúåøä ëúåá:

"øàä ðúúé ìôðéê äéåí àú äçééí åàú äèåá åàú äîåú åàú äøò. àùø àðëé îöåê äéåí ìàäáä àú ä' à-ìäéê ììëú áãøëéå åìùîø îöåúéå åçË÷úéå..." (ãáøéí ì', èå - èæ).

îùîò îëàï, ùäúåøä åäîöååú äí áî÷åí òõ äãòú èåá åøò. ëîä ôñå÷éí àçø ëê ëúåá:

"ì÷Éç àú ñôø äúåøä äæä åùîúí àúå îöã àøåï áøéú ä' à-ìäéëí åäéä ùí áê ìòã" (ãáøéí ì"à, ëå).

áî÷áéì ìâï òãï áå ðîöà òõ äãòú, áî÷ãù ðîöàú äúåøä. ìàåø æä îåáï ùäî÷ãù äåà âí äî÷åí ùáå îúëôøéí äçèàéí - äòáéøåú òì äúåøä.

8. öéøåó äåëçåú àìå òí îä ùøàéðå áôø÷ ä÷åãí, éåöø úîåðä àçéãä ùì áðééï äîùëï åäçééí áúåëå ëî÷áéì ìáøéàú äòåìí åäçééí äàéãàìééí áúåëå.

9. ìàåø æä îåáï äôñå÷ áàéëä á', å: "åéçîñ ëâï ùÒËëÌåÉ ùçú îòãå...". åäëååðä ùí, ùä' äøñ àú äî÷ãù ëâï [16].

äöã äùååä áéï äî÷ãù åâï òãï äåà, ùùðéäí î÷åîåú áäí îåôéò ä', áéúå åâðå [17].

ä. îöååú äãåçåú ùáú àéðï îðåâãåú ìàéñåø îìàëú ùáú

ìàåø äãáøéí ä÷åãîéí ðåëì ìòðåú òì äùàìåú ùäòìéðå áúçéìú äîàîø. äñéáä ùéù îöååú ùãåçåú ùáú äéà îùåí ùîöååú àìå àéðï îðåâãåú ìàéñåøé îìàëú ùáú. äàéñåø ùì îìàëú ùáú îáåññ òì äøòéåï ùì ùáéúä îáøéàú äòåìí. ëùàãí îîìà àú äúô÷éã ùðéúï ìå ááøàùéú ôø÷ à', ìéöåø åìùìåè òì äòåìí, òìéå ìäôñé÷ áéåí äùáéòé îîìàëúå, ëîå ùòùä áåøà äòåìí. éåöà îæä ùàñåø ìáðåú àú äîùëï áùáú. ìòåîúå àãí ùàéðå îùðä àú äòåìí àìà áåðä ÷ùø àéðèéîé òí ä÷á"ä, ìôé öå äáøéàä áñéôåø äùðé, ááøàùéú ôø÷ á', àéðå öøéê ìäôñé÷ áéåí äùáéòé [18]. îùåí ëê áøåø ùäëäðéí äîáéàéí ÷øáðåú ìôðé ä' àéðí öøéëéí ìùáåú áùáú. ðéúï àôéìå ìåîø äôåê, ùæå âåôä ÷éåí ùì îâîú äùáú òöîä, ëôé ùîåáà á'øàùéú çëîä' (ùòø ÷ãåùä úçéìú ôø÷ á'): äùáú îçæéøä àåúðå ìîöá ùìôðé ä÷ììä òì àãí äøàùåï, îùåí ëê ÷éåîä äùìí ùì äùáú ãåîä ìçéé äàãí áâï òãï [19].

îçåõ ìòåìí äîùëï åòáåãúå, éù ìîééï àú ôòåìåú äàãí. àí äï ùééëåú ìçéé äàãí ùì áøàùéú ôø÷ á' äï àéðï îðåâãåú ìùáú, åàí ìáøàùéú ôø÷ à' - öøéê ìäôñé÷ï áùáú. ä÷ùø áéï áðééï åòáåãú äî÷ãù ìáøàùéú ôø÷ à' åá' òåìä îúåê ôùåèå ùì î÷øà, åääøçáä ìîöååú äúåøä òåìä áòé÷ø îúåê ôøùðåú çæ"ì ìúåøä åîäáðúí àú äîöååú [20].

å. ôòåìåú áäï î÷ééí äàãí àú äúô÷éã äîúåàø áôø÷ à' - àñåøåú áùáú

1. îìàëú øùåú

áùîåú ë', ç äúåøä î÷ãéîä ìàéñåø òùééú îìàëä áùáú àú äôñå÷ - "ùùú éîéí úòáÉã åòùéú ëì îìàëúê". åáîëéìúà ãøùá"é:

"'ùùú éîéí úòáÉã' - ø' àåîø: äøé æå âæéøä àçøú, ùëùí ùðöèåå éùøàì òì îöååú òùä ùì ùáú ëê ðöèåå òì äîìàëä. ø' àìéòæø áï òæøéä àåîø: âãåìä ùáú, ùìà ùøú ùëéðä áéùøàì òã ùòùå îìàëä ùðàîø 'åòùå ìé î÷ãù åùëðúé áúåëí' ".

äôñå÷ áäîùê ðåúï èòí ìùáú:

"ëé ùùú éîéí òùä ä' àú äùîéí åàú äàøõ àú äéí åàú ëì àùø áí åéðç áéåí äùáéòé òì ëï áøê ä' àú éåí äùáú åé÷ãùäå" [21].

äçùéáåú ùì îìàëä áùùú éîé äùáåò îåáðú ëãøê ìäÄãÌîåú ì÷á"ä ùòùä îìàëä áùùú éîé áøàùéú [22]. ãáø æä òåîã îàçåøé ãáøé äîëéìúà ãøùá"é, äîáéàä äåëçä ìçùéáåú îìàëä îáðééï äîùëï - àá äèéôåñ ùì îìàëú àãí ëî÷áéìä ìîìàëú äáåøà. òì ôé æä îåáï îãåò àñåøä áùáú îìàëú øùåú.

áäúàí ìëê ùäöååéí ìàãí ááøàùéú îëååðéí ìàðåùåú ëåìä, äúôéñä ùîìàëú äàãí î÷áéìä ìîìàëú ä' ááøéàú äòåìí, îåùøùú áúåãòä äàðåùéú. çå÷øéí âéìå ùáúøáåéåú øáåú, áðééï ëì áéú åëì òéø ðúôñ ëçæøä òì áøéàú äòåìí. äôøçú äùîîä äéà áøéàú äòåìí îúåê úåäå åáåäå [23].

2. îùôè

ãøê ðåñôú ùáä àðçðå îÄãÌîéí ì÷á"ä åîùúìèéí òì äòåìí, äéà òì éãé îòøëú äîùôè. îúëåðåúéå ùì ä÷á"ä ùäåà ãï àú äòåìí, åìà áî÷øä ãééðéí ð÷øàéí áúåøä "àìäéí" (ùîåú ë"á, æ åòåã). àéï ÷éåí ìòåìí áìà ãéï [24]. òì éãé ðéîå÷éí àìå îåáï ìîä "ëì ãééï ùãï ãéï ìàîéúå àôéìå ùòä àçú ðòùä ùåúó ìä÷á"ä áîòùä áøàùéú" (ùáú é.) [25].

òì ôé äàîåø, îöååú äîùôè ùééëåú ìúô÷éã äàãí ááøàùéú ôø÷ à'. ìôé âéùúðå îåáï îãåò àñåø ìäòðéù áùáú. äòðùä ùééëú ìãáøéí äîéåòãéí ìäòùåú áùùú éîé äùáåò. äøîá"í îåðä àôéìå ëìàå îéåçã àú àéñåø ðúéðú òåðùéí áùáú (îöååú ì"ú ùëá). åëê áîùðä úåøä îáéà äøîá"í àú äãéï:

"àéï òåðùéï áùáú. àó òì ôé ùäòåðù îöååú òùä, àéðä ãåçä ùáú. ëéöã? äøé ùðúçééá ááéú ãéï îì÷åú àå îéúä, àéï îì÷éï àåúå åàéï îîéúéï àåúå áùáú ùðàîø: 'ìà úáòøå àù áëì îÉùáÉúéëí áéåí äùáú'. æå àæäøä ìáéú ãéï ùìà éùøôå áùáú îé ùðúçééá ùøéôä, åäåà äãéï ìùàø òåðùéï" (ùáú ôë"ã, ä"æ).

áøîá"í áøåø, ùàó äì÷àä ëìåìä áìàå äæä. àôéìå òåðùéí ùàéï áäí àçã îì"è îìàëåú ùáú àñåøéí áùáú. äéøåùìîé (ñðäãøéï ô"ã ä"å) îáéï, ùìáéú ãéï àñåø àôéìå ìãåï áùáú:

"ø' ìà áùí ø' éðàé: îéëï ìáúé ãéðéï ùìà éäéå ãðéï áùáú. îàé èòîà? ðàîø ëàï 'áëì îÉùáÉúéëí', åðàîø ìäìï 'åäéå àìä ìëí ìçË÷ú îùôè ìãÉøÉúéëí áëì îåùáÉúéëí'. îä ìäìï ááéú ãéï äëúåá îãáø àó ëàï ááéú ãéï äëúåá îãáø".

3. éöéàú àãí îî÷åîå

äàãí îùúìè òì äòåìí âí òì éãé ëê ùäåà îîìà àåúå: "...åéàîø ìäí à-ìäéí ôøå åøáå åîÄìàå àú äàøõ åëáùËäÈ åøãå áãâú äéí..." (à' ëç). àðùé ãåø äôìâä ìà øöå ì÷ééí àú äöå äà-ìäé ùì îéìåé äàøõ, àìà äòãéôå ìäéùàø îøåëæéí áî÷åí àçã [26]. ëãé ùìîøåú øöåðí úâéò äàðåùåú ìéòãä, ä' äôéõ àåúí òì ôðé äòåìí: "åéäé ëì äàøõ ùôä àçú åãáøéí àçãéí... åéàîøå äáä ðáðä ìðå òéø åîâãì åøàùå áùîéí åðòùä ìðå ùí ôï ðôåõ òì ôðé ëì äàøõ... åéàîø ä' äï òí àçã åùôä àçú ìëËìí åæä äçÄìí ìòùåú åòúä ìà éáöø îäí ëì àùø éæîå ìòùåú... åéôõ ä' àÉúí îùí òì ôðé ëì äàøõ..." (áøàùéú é"à, à-ç).

ìàåø æä îåáï ìîä àñåø ìàãí ìöàú îî÷åîå áùáú åìäñúåáá òì ôðé äàøõ. åòééï áøîá"í, ùîåðä àéñåø úçåîéí ëìàå (ì"ú ùëà).

4. çñã åøçîéí

"àáà ùàåì àåîø: 'åàðåäå' - äåé ãåîä ìå. îä äåà çðåï åøçåí àó àúä äéä çðåï åøçåí" (ùáú ÷ìâ:),

"'àçøé ä' à-ìäéëí úìëå'. åëé àôùø ìå ìàãí ìäìê àçø ùëéðä?...àìà ìäìê àçø îéãåúéå ùì ä÷á"ä, îä äåà îìáéù òøåîéí... àó àúä äìáéù òøåîéí..." (ñåèä éã.).

äâîøà îîùéëä åîåñéôä áé÷åø çåìéí, ðéçåí àáìéí å÷áåøú îúéí ëîéãåú ùì ä' ùéù ìç÷åú [27]. îîàîøéí àìå øåàéí ùáòùééú çñã îÄãÌîéí ìä', åáëê î÷ééîéí àú úô÷éã äàãí ááøàùéú ôø÷ à' [28].

çì÷ âãåì îäîöååú ùáéï àãí ìçáéøå ðëììåú áäâãøú çñã åùééëéí ìäÄãÌîåú ìä'. ùàø äãáøéí, ëâåï: ðæé÷éï, ùåîøéí, îò÷ä åëå' ÷ùåøéí ìáðééï çáøä åìòåìí îúå÷ï, åáëê âí äí ÷ùåøéí ìúô÷éã äàãí ááøàùéú ôø÷ à'.

æ. ôòåìåú áäï äàãí î÷ééí àú äúô÷éã äîúåàø áôø÷ á' - îåúøåú áùáú

éù îöååú ùá÷éåîï äàãí îâùéí àú úô÷éãå ùááøàùéú ôø÷ á', òì éãé ãîéåï áéï îöååú àìå ì÷øáðåú àå òì éãé äòîãúí àú äàãí îåì äùëéðä. ðöéâ øàùé ôø÷éí ìîùîòåú æå áëì îöååä ùøàéðå ùäéà ãåçä ùáú:

1. àøáòú äîéðéí

"ëì äðåèì ìåìá áàâãå åäãñ áòáåúå îòìä òìéå äëúåá ëàéìå áðä îæáç åä÷øéá òìéå ÷øáï" (ñåëä îä.).

áîàîøé "îçùáú ääìëä áîöååú çâ äñåëåú" [29] äøàúé ùøòéåï ðèéìú àøáòú äîéðéí ëä÷øáú ÷øáï äåà î÷åø ìäøáä äìëåú, îúåëí:

à. îöååä äáàä áòáéøä- "àéï ãéï îöååä äáà áòáéøä àìà ìòðééï ÷øáï, ëòðééï ùëúåá: 'ùåðà âæì áòåìä', ùàéï ÷èéâåø ðòùä ñðéâåø. åãéï ìåìá ëãéï ÷øáï, ùàó äåà áà ìäøöåú, åëòéï ÷øáï äåà" (øáéðå ãåã ôñçéí ìä:). äáñéñ áâîøà ìùéèúå äåà, ùùðé äôñå÷éí ùäâîøà îáéàä ëî÷åø ìãéï îöååä äáà áòáéøä áìåìá, äí î÷øáðåú (ñåëä ëè:-ì.).

á. ðòðåòé àøáòú äîéðéí- äâîøà ìåîãú ääâãøä, èòí, åàåôé ùì ðòðåòé ìåìá îðòðåòé ÷øáðåú (ñåëä ìæ:-ìç.)

â. ùéòåø àøáòú äîéðéí- çåõ îäéñåã åîäñåáá ùì äîæáç, àøáòú äîéðéí äí äãáøéí äéçéãéí ùðîããéí ìäìëä áàîåú ùì ä' èôçéí åìà áùì å' (ñåëä ìá.).

ã. øáé îùúîù áîùç÷é îéìéí ì÷ùø àú àøáòú äîéðéí ì÷øáï: "àì ú÷øé äãø (ôøé òõ äãø) àìà äãéø, îä ãéø æä éù áå âãåìéí å÷èðéí úîéîéí åáòìé îåîéï,äëà ðîé éù áå âãåìéí å÷èðéí úîéîéí åáòìé îåîéí" (ñåëä ìä.). "úîéîéí åáòìé îåîéï" å"äãéø" îæëéøéí ÷øáðåú.

àøáòú äîéðéí ÷ùåøéí ìà ø÷ ì÷øáðåú àìà ìâï òãï òöîå. îöàðå áâîøà áéçñ ìàúøåâ (ìä.) åäãñ (ìá:): "èòí òöå åôøéå ùååä", úéàåø äîæëéø àú îöá äòåìí ìôðé çèà äàøõ [30].

ìø' àáà îòëå (áøàùéú øáä è"å, ç), äôøé ùáå çèà àãí äøàùåï äéä àúøåâ, åìôé æä àåîø äøîá"ï (åé÷øà ë"â, î) ùîöååú àøáòú äîéðéí îú÷ðåú çèà æä.

2. ñåëä

"'ëé áñËëåú äåùáúé àú áðé éùøàì' - òððé ëáåã, ãáøé øáé àìéòæø" (ñåëä éà: åáñôøà îåáà áùí øáé ò÷éáà).

áîàîøé äð"ì òì çâ äñåëåú, äøàúé ãøê äìëåú ä÷ùåøåú ìñåëä àú îùîòåúä ëî÷åí âéìåé ùëéðä äî÷áéì ìäî÷ãù. ãåâîàåú îúåëå:

à. ùéòåø ñåëä- äâîøà ðåúðú ùðé î÷åøåú ìëê ùñåëä ùôçåúä îòùøä èôçéí ôñåìä: äøàùåï, îäòåáãä ùäùëéðä àó ôòí ìà éøãä ìîèä îòùøä èôçéí, åäùðé, îäëøåáéí ùäéå òùøä èôçéí îòì äàøåï (ùí ã:-ä.).

á. ãôðåú äñåëä- áéøåùìîé ìåîãéí îäôøåëú ùá÷åãù ä÷åãùéí, ùãôðåú äñåëä àéðï öøéëåú ìäéåú òùåéåú îâéãåìé ÷ø÷ò àå îãáøéí ùàéðí î÷áìéí èåîàä.

â. éùéáä áñåëä- ääìëä ùéùéáä áñåëä äéà âí áìéìåú ðìîãú îéùéáú àäøï åáðéå áîùëï áéîé äîéìåàéí (ááìé îâ. åéøåùìîé ô"á ä"æ(.

ã. àëéìä áñåëä- ìøáé àìéòæø éù ãéï úùìåîéí òì àëéìä áñåëä, äìëä ùî÷áéìä ìãéï úùìåîéí òì ÷øáðåú. (ëæ: åòééï øù"é åøéèá"à ùí).

ä. öì- ìôé äøîá"ï (îìçîåú, àìôñ ñåëä é:) äî÷åø ìãéï ùñåëä öøéëä ìúú öì, äåà îòððé äëáåã ùì àçøéú äéîéí äîúåàøéí áéùòéä (ã', ä-å). äâîøà ìåîãú îùí âí äìëåú ä÷ùåøåú ìãôðåú (åòééï ñåëä á., å.).

å. çìåú ùí ùîéí- "ëùí ùçì ùí ùîééí òì äçâéâä, ëê çì ùí ùîééí òì äñåëä" (è.) - îëàï ìåîãú äâîøà ùòöé ñåëä àñåøéí ëì ùáòä.

åëîå ùøàéðå áîöååú àøáòú äîéðéí, äñåëä ÷ùåøä ìà ø÷ ìî÷ãù, àìà âí ìâï òãï. äî÷åø ìëê ùäñëê öøéê ìäéåú îâãåìé ÷ø÷ò åîãáøéí ùàéðí î÷áìéí èåîàä äåà îäôñå÷ "åàã éòìä îï äàøõ åäù÷ä àú ëì ôðé äàãîä" (áøàùéú á', å), äîãáø òì âï òãï (ñåëä éà:). äâãøåú àìå äåôëåú äñåëä ìäéåú, ëîå âï òãï, èáòéú.

3. îéìä

"ùäîéìä äåà ãåâîåú ÷øáï, ëî"ù áî"ø ô' àîåø ôë"æ åù"î àîøéðï áô"ã ãúòðéú ëå. äàéê ÷øáðå..."

äâø"à (éåøä ãòä øñ"ä, àåú î) îñáéø àú ääìëä ùäàá öøéê ìòîåã òì éã äîåäì áæîï îéìä, áãåîä ìîòîãåú áæîï ä÷øáú ÷øáï.

îãøùéí øáéí øåàéí îéìä ë÷øáï [31]. ðéúï ìøàåú áîòùä äîéìä ãîéåï ìîòùä ä÷øáä ùì ÷øáï, åáãí äîéìä àú ãí ä÷øáï, àáì îä î÷áéì ì÷øáï äð÷øá? åãàé ìà äòøìä, ùäéà "îéàåñ"! áúçéìú ôøùú äîéìä àåîø ä÷á"ä ìàáøäí: "äúäìê ìôðé åäéä úîéí"(áøàùéú é"æ, à). áäîùê äôøùä ëúåá, ùîùîòåúä ùì äáøéú äéà "ìäéåú ìê ìà-ìäéí" (ôñå÷ æ). îùîò îëàï ù÷øáï äîéìä äåà äàãí òöîå, ùòì éãé äñøú äòøìä äåôê ìäéåú "úîéí" åîñåø ìä'.

4. ùåôø

éãéãé àîðåï áæ÷ äøàä [32] ùðéúï ìäáéï àú îùîòåúä ùì ú÷éòú ùåôø îäðàîø áçöåöøåú:

"åëé úáàå îìçîä áàøöëí òì äöø äöøø àúëí åäøòÉúí áçööøú åðæëøúí ìôðé ä' à-ìäéëí åðåùòúí îàåéáéëí. åáéåí ùîçúëí åáîåòãéëí åáøàùé çãùéëí åú÷òúí áçööøú òì òÉìÉúéëí åòì æáçé ùìîéëí åäéå ìëí ìæëøåï ìôðé à-ìäéëí àðé ä' à-ìäéëí" (áîãáø é', è-é).

äîåðçéí 'æëøåï' å'úøåòä' ùáôñå÷éí äîúàøéí ú÷éòåú ùì çöåöøåú, ðîöàéí âí áôñå÷éí äîúàøéí àú ú÷éòåú øàù äùðä. ú÷éòåú äçöåöøåú ÷ééîåú áëì øàù çåãù, àê ì"çåãù äùáéòé" éù ÷ãåùä îéåçãú, åìà ø÷ ùéù ú÷éòåú áå áéåí, àìà àåôé äéåí äåà "éåí úøåòä".

ú÷éòåú äçöåöøåú äï çì÷ îîòøëú ä÷øáï, "åú÷òúí áçöÉöøú òì òÉìÉúéëí åòì æáçé ùìîéëí", åàëï âí áøàù äùðä éù ìøàåú àú äùåôø ë÷ùåø ì÷øáðåú äéåí [33].

øîú ä÷éøáä áéï äàãí ìä' òì éãé ùåôø áàä ìéãé áéèåé áñåâééä äáàä:

"òåìà àîø: äééðå èòîà ãøáðï (ùùåôø îôøä ôñåì) ëãøá çñãà, ãàîø øá çñãà: îôðé îä àéï ëäï âãåì ðëðñ ááâãé æäá ìôðé åìôðéí ìòáåã òáåãä? ìôé ùàéï ÷èéâåø ðòùä ñðéâåø (ùîæëéø àú òâì äæäá)... åäà àéëà áâãé æäá? îáçåõ, îáôðéí ÷à àîøéðï. ùåôø ðîé îáçåõ äåà! ëéåï ãìæëøåï äåà - ëáôðéí ãîé" (øàù äùðä ëå.).

ééúëï ùäñéáä ìëê ùä÷øáï äéðå úðàé ìæéëøåï ìôðé ä' äéà îùåí ùòì éãé ä÷øáï éù äúâìåú ä' [34], åàëï æäå ää÷ùø äàéãéàìé ìäú÷ùøåú àéúå, áãøâä ùì "ëáôðéí" [35].

äáðú äùåôø ëçì÷ îîòøëú ä÷øáðåú ÷ééîú âí áçæ"ì. ìôé äéøåùìîé, òùøú äôñå÷éí ááøëú äùåôøåú äí ëðâã òùø áäîåú ùîáéàéí ë÷øáï îåñó áøàù äùðä: "é' ùåôøåú ëðâã æ' ëáùéí ôø åàéì åùòéø" (øàù äùðä ô"ã ä"æ). ëîå ëï äéøåùìîé ñåáø ùúå÷òéí áùåôø ãåå÷à áîåñó, îùåí ùòé÷ø îöååú äéåí áîåñó:

"àîø øá àçà áø ôôà ÷åîé ø' æòéøà: ùðééà äéà (ùåðä ú÷éòú ùåôø îäìì), ùîöååú äéåí áîåñó. àîø øá úçìéôä ÷éñøééà: ÷øééà àîø ëï (ðéúï ììîåã æàú îäôñå÷) 'éåí úøåòä... åòùéúí...'" (ùí ä"ç) [36].

äéøåùìîé ìåîã ùú÷éòú ùåôø ãåçä ùáú áî÷ãù îãàåøééúà, âí îä÷ùø áéï ùåôøåú ì÷øáðåú: "úðé ø' ùîòåï áï éåçàé: 'åä÷øáúí' - áî÷åí ùä÷øáðåú ÷øéáéï" (ùí ä"à).

àçøé çåøáï äî÷ãù àéï ÷øáðåú, åöøéëéí ìîöåà úçìéôéí ì÷øáï:

úôéìä áî÷åí ÷øáï: äøá ñåìåáééö'é÷ äöáéò áî÷åîåú øáéí òì ÷ùø áéï ùåôø ìúôéìä - "úôéìä áî÷åí úîéãéï". ääîøä ùì ÷øáï áúôéìä ðøîæä âí áî÷åøåú îäéøåùìîé ùøàéðå ìòéì [37].

ò÷éãú éöç÷ áî÷åí ä÷øáï: áæîï äî÷ãù ú÷òå áùåôø ùì éòì [38], åàçøé çåøáï äî÷ãù áùì àéì. åàåîøú äâîøà:

"ìîä úå÷òéï áùåôø ùì àéì? àîø ä÷ãåù áøåê äåà: ú÷òå ìôðé áùåôø ùì àéì ëãé ùàæëåø ìëí ò÷éãú éöç÷ áï àáøäí, åîòìä òìéëí ëàéìå ò÷ãúí òöîëí ìôðé" (øàù äùðä èæ.).

ääîøä áéï éòì ìàéì âåøîú ùáúåê äçôöà ùì äùåôø òöîå, ðéúï ìîöåà àú ä÷øáï "äàáåã", ëéåï ùäò÷éãä äéà àá äèéôåñ ùì ä÷øáðåú. åëîå ùáò÷éãä äî÷åøéú ìà ä÷øéáå àú éöç÷ îîù, àìà ä÷øéáå úçúéå àéì, ëê áùçæåø äò÷éãä, ì÷éçú çì÷ ùì äàéì úçú äàãí ðçùáú ëàéìå ùäàãí òöîå ðò÷ã.

îéìä áî÷åí ÷øáï: "ùîòúé ùäâàåï äøá îäø"ø ôéååéù î÷øà÷à æ"ì äéä îì áøàù äùðä åìà ÷éðç ôéå àçø äîéìä, àìà áôä äîìåëìê áãí îéìä ú÷ò áùåôø ìòøá îöååä îéìä áùåôø" (è"æ àå"ç ú÷ô"ã, á). àí ðáéï îéìä ë÷øáï, îðäâ æä î÷ùø áéï ùåôø ì÷øáï [39].

5. ÷éãåù äçåãù

"ëì äîáøê òì äçåãù ëàéìå î÷áì ôðé ùëéðä.ëúéá äëà: 'äçãù äæä' åëúéá äúí: 'æä àìé åàðåäå'. úðà ãáé øáé éùîòàì: àéìîìà (ìà) æëå éùøàì àìà ìä÷áéì ôðé àáéäï ùáùîéí ëì çãù åçãù ãééí" (ñðäãøéï îá.).

ééúëï ùçì÷ îçùéáåú ÷éãåù äçåãù ãåå÷à òì ôé øàééä åìà òì ôé çùáåï, äéà äôï ùì ÷áìú ôðé ùëéðä. ëàï àó çëîéí îåãéí ìøáé àìéòæø ùãåçä ùáú, ëéåï ùàé àôùø ì÷ãù îáòåã éåí.

6. îöä

äøá áøåéàø áñôøå "ôø÷é îåòãåú" îáéà äåëçåú, "ùîöååú äçåáä ùì àëéìä îöä... àéððä àìà äìëä ùì ÷øáï ä'" (òî' 130). äåëçåúéå îáåññåú òì ìùåï äôñå÷éí åòì äìëåú îöä (òééï ùí áòî' 131-127) [40].

7-8. öéöéú åîæåæä

"àîø øáé éåçðï: ìà ìëì àîø ø' àìéòæø îëùéøé îöååä ãåçéï àú äùáú... àîø øá àãà áø àäáä: ìîòåèé öéöéú ìèìéúå åîæåæä ìôúçå. úðéà ðîé äëé: åùååéï ùàí öééõ èìéúå åòùä îæåæä ìôúçå ùäåà çééá" (ùáú ÷ìà.).

ìôé âéùúðå ñáøú äçéìå÷ îåáðú. öéöéú åîæåæä àéðï îöååú ùîáéàåú àåúðå ìòîéãä ìôðé ä', àìà ãáøéí ùçùéáåúí äéà ìäæëéø ìòöîðå àú ä÷á"ä åîöååúéå. àåìí áâîøà ùí, øá ðçîï áùí øá éöç÷ ðåúï èòí àçø ìäñáéø àú äçéìå÷ áéï öéöéú åîæåæä ìáéï îöååú äãåçåú ùáú - "äåàéì åáéãå ìäô÷éøï". îùîò ùàìîìà çéìå÷ æä, âí öéöéú åîæåæä äéå ãåçåú ùáú [41]. ðéúï ìäñáéø ùéèä æå áëê ùâí áîöååú àìå àôùø ìîöåà ôðéí ùì òîéãä ìôðé ä'.

à. "...'åøàéúí àÉúå' - îâéã ùëì äî÷ééí îöååú öéöéú ëàéìå î÷áì ôðé ùëéðä" (éøåùìîé áøëåú ô"à ä"á; ñôøé ùìç è"å, ìè).

á. éò÷á îìâøåí [42] îöééï ùöéöéú î÷áéìä ìáâãé ëäåðä. ùðéäí òùåééí îëìàéí åîúëìú, åáìáéùúí éù ìéùøàì ÷éåí ùì "îîìëú ëäðéí åâåé ÷åãù". ìàåø æä îöååú öéöéú ùééëú ìîöååú ä÷ùåøåú ìòáåãú ëäðéí. øàéðå ìòéì ùáâãé ëäåðä ÷ùåøéí ìáâãé àãí áâï òãï. äîùåìù ùì âï òãï - î÷ãù - îöååú, ðñâø ùåá.

â. áøùéîú äîöååú ùéù áäï äéãåø îöååä, ëìåìä öéöéú òí ùåôø, ìåìá åñåëä, åîúåàøú ëîöååä ùùééëú ìòîéãä ìôðé ä':

"ãúðéà 'æä àìé åàðåäå' - äúðàä ìôðéå áîöååú. òùä ìôðéå ñåëä ðàä, ìåìá ðàä, ùåôø ðàä, öéöéú ðàä..." (ùáú ÷ìâ:) [43].

ã. îæåæä - "...òáã áø ðù áéúà, å÷åãùà áøéê äåà àîø ìéä, ëúåá ùîé, åùåé ìôúçê, åàú ùøé ìâå áéúà, åàðà àåúéá ìáø áôúçê ìðèøà ìê" (æåäø ôøùú áà ñòéó ôà áñåìí). ëúåöàä î÷éåí îöååú îæåæä, ä÷á"ä éåùá áôúç äáéú. äåôòú ä÷á"ä äîåãâùú ááøàùéú á' îåâùîú áòåìí.

ç. îñ÷ðä

äöòðå ëàï ãøê ìîééï îöååú, ãøê äøåàä àú äîöååú ë÷éåí ùì îèøú äàãí áòåìí: éù îöååú ùáäï î÷ééîéí àú úô÷éã äàãí äîåâãø ááøàùéú ôø÷ à'. áîöååú àìå äàãí îâùéí àú öìí à-ìäéí ùáå, åãøëï îÄãÌÈîä ìä÷á"ä åîùúìè òì äòåìí. åéù îöååú ùáäï î÷ééîéí àú úô÷éã äàãí äîåâãø ááøàùéú ôø÷ á' [44]. áîöååú àìå äàãí òåîã îåì áåøàå åî÷ùø àú òöîå àìéå [45].

äùáú äà-ìäéú äéà ùáéúä îáøéàú äòåìí. îúá÷ù îëê, ùäùáú äàðåùéú äéà ùáéúä îîìàëåú äàãí äî÷áéìåú ìîìàëú ä' ááøéàú äòåìí. åàëï, àéñåø îìàëåú ùáú ùééê á÷éåí ùì úô÷éãé äàãí ááøàùéú ôø÷ à'. ìòåîú æàú, äàãí äî÷ééí àú úô÷éãé ôø÷ á' àéðå îçìì ùáú, àìà îîìà àåúä áúåëï øåçðé.

---

[2] åòééï éøåùìîé éåîà ô"ã ä"å:

"àîø ø' àìòæø: äàéáøéï åäôãøéï ùìà ðúàëìå îáòøá òåùä àåúï îãåøä åùåøôï áôðé òöîï åãåçéï òìéäï... áòà ÷åîé øáé æòéøä: ãáø ùàéðå îòëá ãåçä? àîø ìéä òãé äçåãù äøé àéðï îòëáéï åãåçéï".

[3] äî÷åøåú äîòéãéí ùàéñåø òùééú îìàëä áùáú àéðå ø÷ úåöàä îöéååé ä' ìà ìòùåú áä îìàëä, àìà âí îùåí ùìùáú éù îòîã àåáéé÷èéáé ùëì îìàëä äðòùéú áä ðçùáú ìçìåì ùáú, î÷ùéí òì ëì ðéñéåï ìôúåø áòéä æå. ìãåâîä, òì àó ùâåééí ìà ø÷ ùàéðí îöååéí ìùîåø ùáú, àìà àñåø ìäí ìùîåø, áëì æàú ëùäí òåùéí îìàëä áùáú, ôòåìúéäí ðçùáåú ëçéìåì äùáú. òééï áøëåú ðá:, "áùìîà ðø (àéï îáøëéï áäáãìä òì ðø ùì âåé) îùåí ãìà ùáú". ôøù"é: "îîìàëú òáéøä ùäòåáã ëåëáéí òåùä îìàëä ìàåøå, åúðéà ì÷îï: àåø ùìà ùáú àéï îáøëéï òìéå äåàéì åðòáãä áå òáéøä".

äîòîã äàåáéé÷èéáé ùì ùáú äåà úåöàä îëê, ùááøéàú äòåìí ä÷á"ä äòðé÷ ìéåí æä îòîã îéåçã, áëê ùáÌÅøëå å÷Äãùå. äåà âí ÷ùåø ìîä ùàðå îåöàéí áäøáä î÷åøåú, ù÷ãåùú äæîï áùáú î÷áéìä ì÷ãåùú äî÷åí. òééï áîàîøé "ùìù ùáúåú äï áòåìí" áå äøçáúé áðåùà æä ("îñôøà ìñééôà" 1990).

[5] òééï áîàîøå ùì áøåê ÷õ, îâãéí é', "áéã çæ÷ä - ùúééí", òîåã 12:

"áôø÷ á'... éåöø äòåìí îåôéò åîúâìä áå úîéã. äáéèåééí äîúàøéí àú äéöéøä îåøéí òì ôòéìåú îåçùéú ëáéëåì ùì ä÷á"ä áòåìí... 'åéöà... åéôç' (æ), 'åéèò... åéöîç' (ç-è) 'åé÷ç... àú äàãí åéðÄçäå' (èå), 'åé÷ç... åéñâø áùø... åéáï àú äöìò... åéáàä' (ëà-ëá). åáäîùê ôøùú âï òãï îôåøùú äúâìåú ä' áòåìí: 'ä' à-ìäéí îúäìê áâï' (â', ç)... òìéå (òì äàãí) ìäøàåú ëðéòúå áôðé ä' åì÷áì îøåúå: 'åéöå ä' à-ìäéí òì äàãí' (á', èæ) ëàï ìà ðáøà äàãí ëé àí ìäúòðâ òì ä', åìùáåò îèåáå".

[6] úéàåø ùì çééí ëàìä ðîöà áëúáé äøá ÷å÷:

"öøéê ìäøàåú àéê ðëðñéí àì äèø÷ìéï - ãøê äùòø. äùòø äåà äà-ìäåú äîúâìä áòåìí, áòåìí áëì éôéå åäãøå, áëì øåç åðùîä, áëì çé åøîù, áëì öîç åôøç, áëì âåé åîîìëä, áéí åâìéå, áùôøéøé ùç÷ åáäãøú äîàåøåú, áëùøåðåú ëì ùéç, áøòéåðåú ëì ñåôø, áãîéåðåú ëì îùåøø åáäâéåðåú ëì çåùá, áäøâùú ëì îøâéù åáñòøú âáåøä ùì ëì âéáåø" (àåøåú òî' ÷éè).

[7] ä' áøà òåìí åðúðå ìðå ìîùëï. äîùëï äåà úâåáúéðå àìéå: àðå òåùéí ìä' 'òåìí' ìùëåï áå.