ìðùîú àîé îåøúé
îøéí áú ø' éäåãä ìéá
äëäï æ"ì, äë"î
ðìá"ò áôåøéí ãôøæéí úùð"æ
áéëåøéí / äøá éäåãä ùáéá
à. áéëåøéí áúåøä
îöååú áéëåøéí îåôéòä áúåøä éåúø îëì îöååä àçøú äúìåééä áàøõ. ëáø áñôø äáøéú áôøùú îùôèéí îåæëøú äîöååä ôòîééí, åàåìé ùìåù. øàùåðä áëúåá: "îìàúê åãîòê ìà úàçø" (ë"á, ëç), åðàîø áîëéìúà: " 'îìàúê' - àìå áéëåøéí" [1]. áôòí äùðééä ðæëøéí äáéëåøéí áëúåá äàçøåï áôøùú äîöååú ùí:
"øàùéú áÌÄëÌåøÅé [2] àãîúê úáéà áéú ä' à-ìäéê" (ë"â, éè).
åäåñéó äàçøåï òì äøàùåï, ù÷åáò äåà âí àú äî÷åí àìéå àîåøéí ìäáéà àú äáéëåøéí, åáëê ëáø ééçã àú îöååú áéëåøéí îùàø îúðåú äéáåì, ùäùàø àôùø ùééðúðå áëì î÷åí ("áâáåìéï"), åàéìå áéëåøéí éåáàå ãåå÷à ìáéú ä'. ëúåá æä îåôéò ôòí ðåñôú áôøùú äáøéú äçåæøú áëé úùà (ì"ã, ëå). ìùåï 'áéëåøéí' ðæëøú âí áòðééï çâ ä÷öéø:
"åçâ ä÷öéø áÌÄëÌåøé îòùéê àùø úæøò áùãä" (ë"â, èæ).
åìôé îãøù äìëä ùîáéà øù"é, äëúåá áà ìà ø÷ ìöééï àú æîðå ùì çâ äùáåòåú - ùäåà òú ÷öéø äáéëåøéí - àìà âí ì÷áåò àú æîðí ùì äáéëåøéí, ùàôùø ìäáéàí îçâ äùáåòåú åàéìê: " 'áÌëÌåøÅé îòùéê' - ùäåà æîï äáàú áÌÄëÌåøéí, ùùúé äìçí äáàéï áòöøú äéå îúéøéï àú äçãù ìîðçåú åìäáéà áÌÄëÌåøéí ìî÷ãù, ùðàîø (áîãáø ë"ç) 'åáéåí äáÌÄëÌåøéí' ". åìôé æä àôùø ìðå ìåîø, ùùúé äìçí äí ëîéï áéëåøéí [3] ùîáéà ëìì éùøàì. åîéåí äáàú ùúé äìçí åàéìê, äåà æîï ääáàä ùì ëì éçéã áéùøàì.
ùåá ðæëøéí áéëåøéí áúåøä ëçì÷ îîúðåú ëäåðä äîðåéåú áôøùú ÷øç:
"áÌÄëÌåøÅé ëì àùø áàøöí àùø éáéàå ìä' ìê éäéä, ëì èäåø ááéúê éàëìðå" (é"ç, éâ).
åáöåøä äîôåøèú áéåúø áàä äîöååä áñôø ãáøéí, áúçéìú ôøùú ëé-úáåà:
"åäéä ëé úáåà àì äàøõ àùø ä' à-ìäéê ðÉúï ìê ðçìä... åì÷çú îøàùéú ëì ôøé äàãîä... åäìëú àì äî÷åí àùø éáçø ä' à-ìäéê ìùëï ùîå ùí... åáàú àì äëäï... åàîøú àìéå äâãúé äéåí... åì÷ç äëäï äèðà îéãê åäðéçå ìôðé îæáç ä' à-ìäéê. åòðéú åàîøú ìôðé ä' à-ìäéê àøîé àÊáÅã àáé åÇéÌÅøÆã îöøéîä... åéåöÄàÅðå ä' îîöøéí... åéáÄàÅðå àì äî÷åí äæä... åòúä äðä äáàúé àú øàùéú ôøé äàãîä àùø ðúú ìé ä', åäðçúå ìôðé ä' à-ìäéê åäùúçåéú ìôðé ä' à-ìäéê. åùîçú áëì äèåá àùø ðúï ìê ä' à-ìäéê åìáéúê" (ë"å, à-éà).
ìà ø÷ ôøèé äîöååä îôåøèéí áæä, àìà îåãâù òðééï î÷øà áéëåøéí, äééðå: ðåñç ääåãòä åääåãééä.
á. áéëåøéí áîùðä
çøó îøëæéåúä ùì äîöååä áúåøä [4], äøé ùáîùðä äéà úåôñú î÷åí îåòè éçñéú. äîñëú äòåñ÷ú áòðééðé áéëåøéí àéðä îçæé÷ä àìà ùìåùä ôø÷éí [5], åäéà ðúåðä áéøëúé ñãø æøòéí, áñåôå. åæä ìëàåøä úéîä, ùäøé ðúéðú áéëåøéí äéà øàùåðä ìîúðåú äéáåì, åàí àéçøä ìîúðåú àçøåú äøé äåà òåáø òì îä ùëúåá: "îìàúê... ìà úàçø" (ùîåú ë"á, ëç) - "ùìà ú÷ãéí... úøåîä ìáéëåøéí" (îëéìúà ùí) [6]. àôùø ëé äðñéáåú âøîå, ùëï áæîï ñéãåø äîùðä ëáø äéä äî÷ãù çøá, åîöååú áéëåøéí ëáø ìà ðäâä ìîòùä, ìòåîú úøåîä åîòùøåú äðåäâéí âí ùìà áôðé äáéú (îùðä ô"ã î"â) [7].
àëï, áäöáúä áñåó ñãø æøòéí éù ãåå÷à îùåí äáìèä, ùëï äëì äåìê àçø äçéúåí [8]. áîéãä øáä ëì ëåìï ùì äîöååú äúìåéåú áàøõ îåìéëåú ìàåúä ð÷åãú øàùéú äéà áéëåøéí, ùäéà øàùéú àáì âí úëìéú, åòåã éãåáø òì ëê áäîùê.
ìôé ùòä ðòéø, ëé áäöáú îñëú áéëåøéí áñåó ñãø æøòéí, éù îùåí ñâéøú îòâì, åçúéîú äñãø äéà áîéãä øáä îòéï äôúéçä [9], ùàí äñãø ôåúç áîöååú áäï îöååä äàãí ìäùîéò ãáøéí áôéå, ëîå: ÷øéàú ùîò, úôéìä åáøëú äîæåï, äøé àó äçúéîä äéà áîöååä äëåììú âí àîéøä ùáôä, î÷øà áéëåøéí. åéúøä äéà îöååú àîéøä æå òì çáøåúéä, úôéìä åáøëåú, ùáä ðåñç äàîéøä îôåøù áúåøä.
ðîöà ùäñãø ùòðééðå îöååú äúìåéåú áàøõ å÷ùåøåú áòáåãú äàãîä, ëøåê áùðé ÷öåúéå áúôéìåú åáäåãéåú òì äàøõ äèåáä. úôéìä ù÷åãí ìöîéçä [10], åäåãééä áò÷áåú äéáåì.
â. áéëåøéí áñôø îùðä úåøä
àó äøîá"í ëìì àú äìëåú áéëåøéí áúåê ñôø æøòéí ùòðééðå îöååú äúìåéåú áàøõ, åàó äåà äöéá àú ääìëåú äììå ëàçøåðåú áäìëåú ðúéðä, àìà ùàöìå äìëåú ùîéèä åéåáì äï äçåúîåú àú äñôø. åàôùø ùäîôúç ìäñáø äåà îä ùòåìä îñôø äîöååú. äøîá"í ùí îåðä àú îöååú äôøùú äáéëåøéí åäáàúí åàú îöååú î÷øà áéëåøéí ëùúé îöååú ðôøãåú. îöååä ÷ë"ä äéà îöååú ääôøùä åääáàä ìî÷ãù, åäéà àëï øàùåðä ìîöååú ääôøùä, åàéìå îöååú î÷øà áéëåøéí äéà îöååä ÷ì"á, äîåöáú áñåó, àó ìàçø îöååú åéãåé îòùøåú (ìîøåú ùäúåøä ä÷ãéîä î÷øà áéëåøéí ìåéãåé îòùøåú). åëê ëåúá äøîá"í ááéàåøä:
"äéà ùöéååðå ìñôø èåáåúéå àùø äéèéá ìðå åäöéìðå, åîúçéì áòðéï éò÷á àáéðå, åîñééí áòáåãú îöøéí åòðåúí àåúðå, åìùáçå òì ëì æä åìá÷ù îîðå ìäúîéã äáøëä ëùéáéà äáÌÄëÌåøéí, åäåà àîøå éúòìä 'åòðéú åàîøú'...".
åàôùø ùäôøùú äáéëåøéí àëï öøéëä ìäéåú îå÷ãîú ìùàø äîúðåú, àáì ääáàä áôåòì ìî÷ãù àôùø äéä ìä ìäéòùåú áîåòã îàåçø éåúø, åîñúáø ùáôåòì òñ÷å áäáàú áéëåøéí îàåçø ìðúéðú ùàø îúðåú. åäøé æä ðéúï ìäéìîã âí îäîñåôø áîùðä:
"ä÷øåáéí îáéàéí úàðéí åòðáéí åäøçå÷éí îáéàéí âøåâøåú åöéîå÷éí" (îùðä ô"â î"â).
àéîúé úàðéí ðòùéí âøåâøåú åòðáéí öéîå÷éí, äåé àåîø æîï îøåáä ìàçø ùëáø àøå äúàðéí åáöøå äòðáéí.
äìëåú áéëåøéí îçæé÷åú àöì äøîá"í é"á ôø÷éí, åäï áéðåðéåú áâåãìï áéçñ ìùàø äìëåú äñôø. àåìí, äúáåððåú áâåôï ùì ääìëåú éâìä, ëé àê îéòåèï îå÷ãùåú ìäìëåú áéëåøéí, åøåáï ìîúðåú ëäåðä àçøåú. åëê äéà äçìå÷ä:
| ôø÷éí | á-ã | äìëåú áéëåøéí |
| ä-ç | äìëåú çìä | |
| è | îúðú æøåò, ìçééí å÷éáä | |
| é | øàùéú äâæ | |
| éà | ôãéåï áëåø | |
| éá | ôãéåï ôèø çîåø |
åàéìå äôø÷ äøàùåï îãáø òì ëìì ë"ã îúðåú ëäåðä [11], åîñååâ àåúï ìôé ùúé àîåú îéãä. åöøéê òéåï îä øàä ìöøó îúðåú ëäåðä ìòðééðé áéëåøéí [12], åòåã ìãáø áæä òì ëìì äîúðåú, ìîøåú ùáçì÷ îäï òñ÷ ëáø ÷åãí [13] .
æä ðåúï ôúç ìäúáåððåú ùåðä áî÷öú òì îöååú áéëåøéí, ùàí âí ùåøùéä ÷áåòéí á÷ø÷ò àøõ éùøàì ëîöååä äúìåéä áàøõ, äðä ðåôä òåìä òã ìî÷ãù åîöéá àú îöååú áéëåøéí ëçì÷ îîòøëú äòáåãä.
ã. îöååä äúìåééä áàøõ?
àéï ëîöååú áéëåøéí ì÷ùø àì äàøõ: " 'àùø úáéà îàøöê' - ìîéòåèé çå"ì" (çåìéï ÷ìå.), åø÷ áòðééðä îæëéø î÷ééí äîöååä àú æé÷úå àì äàøõ åàú áéàúå àìéä - "äâãúé äéåí ìä' à-ìäéê ëé áàúé àì äàøõ" (ãáøéí ë"å, â). áëì æàú äúçáèå øàùåðéí àí ìñååâä ëîöååä äúìåééä áàøõ.
ä÷ùå úåñôåú áîñëú ááà áúøà (ôà. ã"ä ääåà ìîòåèé): îä öåøê éù áëúåá îéåçã ìîòè çå"ì, åäøé ëì îöååä äúìåéä áàøõ àéðå ðåäâú àìà áàøõ, ëîôåøù áîùðä á÷éãåùéï (ô"à î"è)? åàçú äúùåáåú:
"åìøùá"à ðøàä, ãìà çùéáé áÌÄëÌåøéí îöåä úìåéä áàøõ, ãìà ãîé ìúøåîä åîòùø åçìä, ãäúí âåó äôéøåú îçåééáéï áúøåîä, ãèáì ðéðäå åàñåøéï áàëéìä, åìëê çùåáéï äï úìåéÄï áàøõ, àáì áÌÄëÌåøéí àéï äçéåá úìåé áôéøåú àìà áàãí, ãàéï ðàñøéï áàëéìä àó òì ôé ùìà äôøéù îäï áÌÄëÌåøéí... áÌÄëÌåøéí åãàé çåáú äâåó ðéðäå" [14].
ëìåîø: áòé÷øå ùì ãáø æå çåáä äîåèìú òì äàãí, àìà ùúðàé ìçéåáå äåà ùéäéå ìå ôéøåú îàãîúå.
ä. äôøùä ìòåîú äáàä
ðøàä, ùáòé÷øå ùì ãáø éù ìäáçéï áéï ùàø îúðåú, ùáäï îöååú äôøùä, ìáéï áéëåøéí, ùòé÷ø îöååúí äáàä. öà åìîã îìùåðå ùì äøîá"í; áäìëåú úøåîåú ëúá: "ëì àåëì àãí äðùîø ùâéãåìéå îï äàøõ çééá áúøåîä. åîöåú òùä ìäôøéù îîðå øàùéú ìëäï" (á', à), åàéìå áäìëåú áéëåøéí ëúá: "îöåú òùä ìäáéà áÌÄëÌåøéí áî÷ãù" (á', à).
äôøùä, òé÷ø îâîúä ìäúéø àú äéáåì áàëéìä. åàéìå áäáàä - äðúéðä äéà äòé÷ø. îëàï ìçéìå÷ ääìëúé ùîöéðå áéðéäï. àôùø ìå ìàãí ìòùåú ëì ùãäå áéëåøéí (äìëåú áéëåøéí, ã', éæ), àáì àé àôùø ìå ìòùåú ëì éáåìå úøåîä, åöøéê äåà ìùééø î÷öú çåìéï (äìëåú úøåîåú, â', ä). ëùäîöååä äéà ìäôøéù, äøé öøéê äåà ìäôøéù îùäå îîùäå, ëìåîø: öøéê ùéäéå ùéøééí. ìòåîú æàú, ëàùø äîöååä äéà äáàä, àôùø ìå ìäáéà àú äëì [15].
å. îöååä äúìåééä áî÷ãù
ëéååï ùäáàä äéà òé÷ø äîöååä, ëáø ëøåëä äéà áî÷ãù - àéï áéëåøéí ðåäâéí àìà áôðé äáéú (îùðä áéëåøéí ô"â î"â); "ùðàîø... 'úáéà áéú ä' à-ìäéê' - ëì æîï ùéù ìê áéú éù ìê áéëåøéí, àéï ìê áéú - àéï ìê áéëåøéí" (úåñôúà ù÷ìéí ô"â äè"å).
îöååä äãåøùú ìäáéà ãáø îä ìî÷ãù, ëáø äéà îæëéøä àú òðééï ä÷øáï. åàëï îëîä áçéðåú áéëåøéí äí ë÷øáðåú.
æ. áéëåøéí ëçì÷ îîòøëú ä÷øáðåú
ëîä åëîä ñîîðé ÷øáï îöéðå áäí, ááéëåøéí. ëãøê ùîöéðå òðééï åéãåé á÷øáðåú, ëê îöéðå òðééï åéãåé ááéëåøéí: "îöåú òùä ìäúåÇãÌåú áî÷ãù òì äáÌÄëÌåøéí áùòä ùîáéàí" (øîá"í äìëåú áéëåøéí, â', é) [16].
ëãøê ù÷øáðåú èòåðéí úðåôä åùéø, ëê âí áéëåøéí (ùí, éá-éâ), åáñåó ôø÷ â' îåðä äøîá"í ùáòä ãáøéí ùäáéëåøéí èòåðéí, åäí îæëéøéí ãáøéí ùèòåðéí ä÷øáðåú [17].
àðùé îùîø äéå îçì÷éí áéëåøéí áéðéäí, ëãøê ùäéå ðåäâéí á÷ãùé î÷ãù (îùðä áéëåøéí ñô"â, ìãòú çëîéí).
åîöéðå áäí ìùåï ä÷øáä, ùëê ãøù øáé éùîòàì áñôøé:
" 'åëì úøåîä ìëì ÷ãùé áðé éùøàì àùø é÷øéáå ìëäï' (áîãáø ä', è) - ø' éùîòàì àåîø: åëé úøåîä î÷øéáéï ìëäï? îä úìîåã ìåîø 'àùø é÷øéáå ìëäï', ìôé ùäåà àåîø 'øàùéú áÌÄëÌåøÅé àãîúê úáéà áéú ä' à-ìäéê', àáì ìà ùîòðå îä éòùä áäí, úìîåã ìåîø 'àùø é÷øéáå'... ".
åøàä áôéøåù äøîá"ï ìëúåá, ùäåñéó áãòú ø' éùîòàì: "ëé òì ãòú ø' éùîòàì, ìà éáåà ìùåï ä÷øáä áúåøä àìà á÷øáéí òì âáé äîæáç, ìôéëê ãøù 'àùø é÷øéáå' ááéëåøéí, ùäí èòåðéí úðåôä åäâùä, éàîø äëúåá ëé ëì äáéëåøéí àùø é÷øéáå äáòìéí ìùí, ìëäï äî÷øéá ìå éäéä" [18].
àáì éúøä äéà ä÷øáú áéëåøéí òì ä÷øáú ÷øáðåú, ùááéëåøéí éù âí îöååä îéåçãú ùì àîéøä, åáàîöòåúä äåôê áéú äî÷ãù ìäéåú âí áéú úôéìä.
ç. îòéï ÷øáï ùì òúéã
øàééú áéëåøéí ë÷øáï îòìä çéæéåï ùì ÷øáï äáà îï äöåîç, åäøé æä îòéï ä÷øáðåú äàîåøéí ìäéåú ðäåâéí ìòúéã ìáåà. ëúá äøàé"ä ÷å÷ áñéãåøå (òåìú øàéä ç"à òî' øöá): "ìòúéã ìáåà, ùôò äãòåú éúôùè åéçãåø àôéìå ááòìé äçééí... åää÷øáä ùúäéä àæ ùì îðçä, îäöåîç, úòøá ìä' ëéîé òåìí åëùðéí ÷ãîåðéåú".
åàôùø ùéù á÷øáï æä îï äöåîç îùåí úé÷åï çèàå ùì ÷éï. ÷éï, îñôøú äúåøä, äáéà "îôøé äàãîä îðçä ìä' " (áøàùéú ã', â), åàìéå åàì îðçúå ìà ùòä ä'. ø÷ àì äáì åàì îðçúå ùòä, ùëï äáì äáéà "îáëÉøåú öàðå åîçìáäï" (ùí, ã) [19].
ëùàãí îéùøàì îáéà îáéëåøé ôøé àãîúå, éù áæä àåìé îùåí úé÷åï àåúå çèà ùì ä÷øáä ùìà äéúä øàåééä [20]. åðîöà ÷øáï ùéù áå îï äàçøéú îëôø òì ÷øáï øàùéú. åàôùø ùàó æä áîùîò ùì 'ëéîé òåìí', àìà ùàæ ìà òøáä äîðçä ìôðéå, åòúä - îúôììéí àðå - úòøá [21].
[1] åëê äåà áàåð÷ìåñ, áúøâåí éåðúï åáøù"é. äîëéìúà, åáò÷áåúéä øù"é, äñáéøå: 'îìàúê' - áéëåøéí; 'ãîòê' - úøåîä (åøàä áøîá"ï ùí äñáø ìëê). ìúøâåí éåðúï, ùðéäí îãáøéí ááéëåøéí: áéëåøé ôéøåú åáéëåøé ééï. àôùø ùøàä ëì äôñå÷ ëîãáø ááëåøä, ùäøé âí äñéôà òåñ÷ú ááëåø - "áëåø áðéê úúï ìé". åàéìå äøùá"í ôéøù ùùðé äãáøéí îëååðéí ìúøåîä: úøåîú äúáåàä åúøåîú îù÷éí, ééï åùîï.
[2] ìà ðúáøø ìâîøé ôùø ëôì äìùåï äìæä - 'øàùéú áÌÄëÌåøÅé', àí ìà ùðáéï 'øàùéú' áîùîò ùì îåáçø.
[3] åàëï äí ÷øåééí "ìçí äáÌÄëÌËøÄéí" áôøùú ÷øáðåú äîåòãåú áñôø åé÷øà (ë"â, ë).
[4] ìà ø÷ òåáãú äæëøúä ëîä ôòîéí îìîãú òì î÷åîä äîøëæé, àìà âí äòåáãä ùäéà îöåééä á÷áåöú äîöååú ùáàå áñôø äáøéú, åùäéà çåúîú àú äîöååú äôøèéåú áúåøä (éçã òí åéãåé îòùøåú), ùëï ìàçøéä úáåàðä ø÷ îöååú ëåììåú, ëîå îöååú ä÷äì åîöååú ëúéáú ñôø äúåøä, åøàä òåã îàîøðå "ìîé÷åîï ùì îöååú î÷øà áéëåøéí ååéãåé îòùøåú", áúåê: 'îâãéí', âéìéåï é'.
[5] àîðí áîùðéåú ùáéãéðå éùðí àøáòä ôø÷éí, áøí, ìãòú øáéí, àéï äôø÷ äøáéòé îâåó äîùðä, àìà ðèåì äåà îï äúåñôúà (ô"á äìëåú â-æ), ùëï áéøåùìîé àéï äåà îåôéò ëìì, åàó äøîá"í åôøùðéí àçøéí ìà äæëéøåäå. åáàîú àéï áå ëì òðééï ìáéëåøéí, åäåà ëäîùê ìãéåï áéöåø äîùåðä ëåé, ùòìéå ãéáøä äîùðä áùìäé ôø÷ á'.
[6] äøîá"í áä÷ãîúå ìôéøåù äîùðéåú, ëùäåà îñáéø àú ñãø äîñëúåú, ëåúá òì èòí àéçåø áéëåøéí ìòøìä, ùæä "ëôé ñãø äëúåá: äòøìä áåé÷øà åáéëåøéí áåäéä ëé-úáåà". åòì ëê éù ìëàåøä ìúîåä, ùäøé áéëåøéí ëáø îåôéòéí áñôø ùîåú ëîä ôòîéí. òåã äáäéø ùí äøîá"í, ìâáé ñãø äîñëúåú úøåîåú åîòùø-ùðé - "ìôé ùäúøåîä îúðä øàùåðä äîåôøùú îï äúáåàä", åàó òì ëê ðéúï ìúîåä - åäìåà áéëåøéí äéà äîúðä äøàùåðä. àëï úîéää æå úéåùá áñ"ã, òì ôé îä ùéÅàÈîÅø ìäìï.
[7] îñúáø ùæä äèòí ìëê ùäîùðä îúàøú àú ñãø äáàú äáéëåøéí áôø÷ â'; ùëéååï ùàéï äîöååä ðåäâú ìîòùä æä ãåøåú, øåàä äîùðä öåøê ìùçæø àú äñãø åäè÷ñ, ëãøê ùîöéðå áñãøé òáåãä áî÷ãù áîñëúåú éåîà, ôñçéí, îéãåú, úîéã åòåã.
[8] òì îé÷åîä ùì äîñëú åæé÷úä ìîñëúåú àçøåú, òîãúé áîàîø "ìñéãåø ñãø æøòéí", áúåê: 'îëìåì', çåáøú îñ' 3.
[9] òì îâîä æå áñéãåø äîñëú òîãúé áîàîøé "îñëú øàù äùðä áòéåú åôúøåðåú", áúåê: 'ðèåòéí', çåáøú à'. åøàä ùí âí îàîøå ùì à' ååìôéù, åøàä òåã áîàîøå á'îëìåì' äð"ì, òî' 63-62.
[10] øàä øù"é ìáøàùéú (á', ä): "...åëùáà àãí åéãò ùäí (= äâùîéí) öåøê ìòåìí, äúôìì òìéäí åéøãå, åöîçå äàéìðåú åäãùàéí" (áò÷áåú äâîøà áçåìéï ñ:).
[11] åáæä àó ÷ùø áéï ñåó äìëåú îòùø ùðé ìúçéìú äìëåú áéëåøéí, ùáñåó äìëåú îòùø ùðé ëåúá äøîá"í: "ëäðéí åìåééí îúååãéí, ùàó òì ôé ùìà ðèìå çì÷ áàøõ, éù ìäí òøé îâøù". òøé îâøù àìå äøé äï ëîéï îúðåú ëäåðä äðéúðåú òì éãé ùáèé éùøàì ìáðé ìåé, åîëàï ìë"ã äîúðåú áúçéìú äìëåú áéëåøéí.
[12] ùîï äîìà ùì ääìëåú áøîá"í äåà: 'äìëåú áéëåøéí òí ùàø îúðåú ëäåðä ùáâáåìéï'.
[13] ëîå äìëåú úøåîä åúøåîú îòùø, åëï âí ãéï äçøîéí ùëáø áàå áñôø äôìàä áäìëåú òøëéï, ëôé ùîöééï äøîá"í áà', èæ.
[14] åøàä âí øù"é áâéèéï îæ: ã"ä îãàåøééúà ìà, ùäáçéï áéï îöååú îòùø ìîöååú áéëåøéí, ùäéà "îöååä ãøîéà òìéä".
[15] åàåìé âí æä îåðç áéñåã äùîåú 'îìàúê åãîòê', ùðúôøùå ò"é çæ"ì ëáéëåøéí åúøåîä. 'îìàä' - ùëï ëì äéáåì áîéìåàå àôùø ìå ìäéåú áéëåøéí. ìòåîú æàú úøåîä äéà úîéã çì÷ îîùäå ëåìì éåúø, ðîöà äçì÷ äòúéã ìäéåú îåôøù ìúøåîä îòåøá òí äçì÷ äòúéã ìäéåú çåìéï, åäøé ëàï úøåîä åçåìéï ôåèðöéàìééí îòåøáéí æä áæä. åàôùø ùæä îåáðå ùì äùí 'ãîò', ùòðééðå òøáåáéä (øòä áòøåê äùìí òøê 'ãîò' à'). åîëàï äôåòì ãîò áìùåï çëîéí.
[16] ìî÷øà áéëåøéí ÷åøà äøîá"í - åéãåé. åäðä îòðééï, ùáãáøéå òì åéãåé ä÷øáðåú áñåó ô"â îäìëåú îòùä ä÷øáðåú, åéãåé äðåäâ áçèàú, áàùí åáòåìä (ùí áäìëä éã), ëåúá äøîá"í: "åéøàä ìé ùàéðå îÄúåÇãÌÆä òì äùìîéí, àáì àåîø ãáøé ùáç" (â', èå). îùîò ùàîéøú ãáøé ùáç àéðä åéãåé. åàéìå ìâáé î÷øà áéëåøéí, ùòðééðí ãáøé ùáç, ëåúá äøîá"í 'îúååãéí'. åàôùø ùùí áé÷ù äøîá"í ìäáçéï áéï åéãåé áùàø ä÷øáðåú, ùéù áäí äåãàä áçèàéí, ìáéï ãáøéí äðàîøéí áòú ä÷øáú äùìîéí. òë"ô ðøàä, ùäàîéøä áòú äáéëåøéí äéà îòéï âãø äàîéøä áòú äùìîéí. åøàä áèåøé àáï ìîâéìä ë: ñã"ä åìåéãåé îòùø, ùúîä òì äø"ï äâåøñ - 'åìåéãåé áéëåøéí', ùìà îöéðå áùåí î÷åí ù÷åøà ìî÷øà áéëåøéí åéãåé. åäðä öøéê äéä ìúîåä àó òì ãáøé äøîá"í ëàï.
[17] áéï ùáòú äãáøéí ðîðä âí ÷øáï, àåìí àéï ÷øáï îòëá ááéëåøéí (ùí, éá).
[18] åòééï áîñëú òáåãä æøä ðà., ùôøëéìé òðáéí ðçùáéí ìòáåãú ôðéí, ùëï áî÷ãù áàéí äí ìáéëåøéí, åáöéøúí ìùí áéëåøéí äøé äéà ëòéï æáéçä. ëê ôéøùå äøîá"ï, äøéèá"à åäø"ï áçéãåùéäí ùí, åìøîá"ï àó ð÷øàéí ÷øáéí òì âáé äîæáç, ëðøàä áùì ãéï äðçúí òì äîæáç (øàä áéøåùìîé áéëåøéí ô"â ä"ã, ùéù ìäðéçí òì âáé äîæáç). àëï éù øàùåðéí (ø"é äæ÷ï åòåã), ùëúáå ùôøëéìé òðáéí ìà ùééëé áôðéí.
[19] åîëàï éù ììîåã ù÷éï äáéà îï äâøåò (øù"é ùí, òì ôé áøàùéú ë"á, ä).
[20] éåùí ìá ìãîéåï åìùåðé áúéàåø: ÷éï äáéà "îôøé äàãîä", åàéìå äàãí îéùøàì îöååä ìäáéà "îøàùéú ëì ôøé äàãîä".
[21] åáæä äñáø ðåñó ìëê ùîöååú áéëåøéí äéà äçåúîú àú îñëú äîöååú äôøèéåú ùáúåøä, ùéù òîä ñâéøú îòâì. úçéìä îöéðå áúåøä ä÷øáä î÷åì÷ìú, åäðä èåá àçøéú ãáø - ä÷øáä îúå÷ðú - îøàùéúå.